THEORIE Het Jaenisch Gambiet Valt er nog iets te beleven in het Spaans, nu zelfs de Marshall Attack helemaal is doodgeanalyseerd? Tekst Allard Ligterigen Als je er niet tegen opziet om vanaf zet drie voor je leven te moeten vechten in chaotische stellingen, als je de tijd hebt om zeer veel theorie te bestuderen, om vervolgens toch meestal na acht zetten op jezelf aangewezen te zijn, als je accepteert dat je in de nacht na een partij uren wakker ligt, of een paar keer badend in het zweet wakker wordt, dan is het Jaenisch Gambiet misschien iets voor jou. Het Jaenisch Gambiet is de eerste opening die ik serieus ben gaan bestuderen. Het is nog steeds mijn favoriete opening en mijn enige wapen tegen het Spaans. Ik heb altijd zeer goed gescoord met deze opening, vooral omdat veel witspelers niet precies weten hoe ze dit moeten bestrijden. De laatste jaren is de liefde tussen mij en het Jaenisch Gambiet wat bekoeld, omdat geen amateur nog Spaans lijkt te spelen. In het afgelopen KNSB-seizoen kreeg ik echter tweemaal de kans om het Jaenisch Gambiet te spelen (1.5 uit 2 in een verder bagger slecht seizoen). Het Jaenisch Gambiet komt op het bord na de zetten: 1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lb5 f5 Hier zijn minstens vier zetten goed speelbaar voor wit: 1) 4.exf5 leidt vaak tot een snelle puntendeling na de zetten 4…e4 5.De2 De7 6.Lxc6 dxc6 7.Pd4 De5 8.Pf3 De7 9.Pd4 De5 maar Wit zou ook kunnen doorspelen met 1.Pb3 2) 4.d4 is een zeer scherpe variant, waarin Wit vaak een stuk offert na de zetten 4..fxe4 5.Pxe5 Pxe5 6.dxe5 c6 7.Pc3 cxb5 8.Pxe4 d5 9.exd6. Het serieus bestuderen van de complicaties die voortkomen uit deze variant, verdient geen aanbeveling. Zelfs stabiele en evenwichtige personen kunnen hierdoor tot waanzin worden gedreven. 3) 4.d3 wordt de laatste jaren het meest gespeeld op topniveau. Zwart moet knokken om overeind te blijven en hierbij vaak (tijdelijk) een pion offeren. 4) 4.Pc3 Deze variant werd in de vorige eeuw het meest gespeeld. De oude hoofdvariant is: 4..fxe4 5.Pxe4 d5 6.Pxe5 dxe4 7.Pxc6 Dg5 (7. …-Dd5 is weerlegd). 8.De2 Pf6 9.f4 Dxf4. Dit geeft rijk en gecompliceerd spel. De nieuwe hoofdvariant is 9.Pxa7. Zwart moet een of twee pionnen offeren, maar krijgt voldoende compensatie. Als je het Jaenisch Gambiet zou willen bestuderen, dan kan je geen beter boek aanschaffen dan ‘The Ruy Lopez Revisited’ van Ivan Sokolov. Honderd heerlijke bladzijden lang is Sokolov bezig de varianten tot op het bot te ontleden. Hij heeft duidelijk een positief oordeel over het Jaenisch Gambiet en hij probeert aan te tonen dat ook varianten die er verdacht uitzien, goed speelbaar zijn voor Zwart. Als je niet van plan om het Jaenisch Gambiet te gaan spelen, maar wel zelf Spaans speelt en wilt weten hoe je het gambiet goed kan bestrijden, dan zou ik je willen aanraden om de volgende variant te bestuderen: 1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lb5 f5. 4.Pc3 fxe4 5.Pxe4 d5 6.Pxe5 dxe4 7.Dh5+!? Tot slot laat ik graag de volgende partij van mijzelf zien uit de wedstrijd HWP 3 – Volendam 1 uit de NHSB-competitie van 2011/2012. Deze partij laat aardig zien hoe het mis kan gaan wanneer de witspeler wel ongeveer, maar niet precies, weet hoe hij tegen het Jaenisch Gambiet moet spelen. Deze variant wordt zelfs in het boek van Sokolov niet behandeld, dus dit kan een mogelijkheid zijn om ervaren studenten van het Jaenisch Gambiet te verrassen. In deel C van de openingen-encyclopedie van de Informator wordt deze variant uiteraard wel gegeven. Of vraag het Stockfish. Wordt het Jaenisch Gambiet op topniveau gespeeld? Eigenlijk hoogst zelden. De belangrijkste partij werd waarschijnlijk gespeeld in de kandidatenmatch tussen Jonathan Speelman en Jan Timman in 1989. Timman was sterker dan ooit en hij won de match, maar met Wit verloor hij tegen het Jaenisch Gambiet (oude hoofdvariant). Timman, Jan H (2635) - Speelman, Jonathan S (2615) Candidates sf2 London (7), 1989 1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lb5 f5 4.Pc3 fxe4 5.Pxe4 d5 6.Pxe5 dxe4 7.Pxc6 Dg5 8.De2 Pf6 9.f4 Dxf4 10.Pe5+ c6 11.d4 Dh4+ 12.g3 Dh3 13.Lc4 Le6 14.Lg5 0–0–0 15.0–0–0 Ld6 16.Pf7 Lxf7 17.Lxf7 Thf8 18.Lc4 Tde8 19.d5 c5 20.Thf1 Kb8 21.Lf4 Td8 22.Lg5 a6 23.Lxf6 gxf6 24.Dxe4 Dxh2 25.Th1 Dxg3 26.Txh7 Tfe8 27.Df5 b5 28.Lf1 Te1 29.Dh5 Df4+ 30.Kb1 Dxf1 0–1 ‘ Wordt het Jaenisch Gambiet op topniveau gespeeld?’ Allard in 2011 Jan Veerman – Allard Ligteringen 1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lb5 f5 4.Pc3 fxe4 5.Pxe4 d5 6.Pxe5 dxe4 7.Pxc6 Dg5 8.De2 Pf6 9.f4 Dxf4 10.d3? (Dit is een fout. Wit had 10.d4 moeten spelen om zijn Paard een steunpunt op e5 te geven.) 10..Dd6 11.Pa5+ c6 12.Lc4 b6 13.dxe4 Lg4 14.e5 Dc7 15.De3 O-O-O (Direct Lc5 was sterker) 16.Le2 Lc5 17.Lxg4+ Pxg4 18.De4 18 …-Td1! 19.Ke2 Txh1 20.Dxg4+ Dd7 21.Dxd7+ Kxd7 22.Pb3 (het Witte Paard heeft vanaf zet 12(!) ingestaan, maar ik had steeds iets belangrijkers te doen dan het te nemen.) 22 …-Te8 23.Lf4 Txa1 24.Pxa1 Ld4 25.c3 Lxe5 26.Lxe5 Txe5+ en Zwart won het eindspel gemakkelijk. HWP Haarlem Jaarboek 2022/2023 27
28 Publizr Home